Auw, ik rouw!

Je mag er omheen, je mag er dwars doorheen, alles is goed.

Hoe om te gaan met rouw na het overlijden van je partner?

Wees geduldig en zacht voor jezelf.
Rouw is rauw en doet pijn.
Het hoeft niet anders, jij hoeft niet anders.
Vaak krijg je goedbedoelde adviezen, oplossingen of mensen praten er maar niet over, denkende dat ze jou daar pijn mee doen.
Hoe je omgaat met rouw doe je op jouw manier. Er is geen goed of fout.
En daarin mag je heel zacht en geduldig zijn voor jezelf.

Overlevingsmechanismen bij rouw
Ons systeem wil liever geen pijn voelen. We bouwen dan ter bescherming van onszelf een zogenaamd overlevingsmechanismen op, ook wel coping genoemd. Dit noemen we binnen Zijnsoriëntatie ook wel: Reflexmatige Zelfzorg. Het is namelijk iets reflexmatigs, iets wat we niet bewust doen.
Zijnsoriëntatie is een vorm van lichaamsgerichte therapie. Zijnsoriëntatie biedt een manier van omgaan met rouw aan waarbij lichaamsbewustzijn, in het hier en nu zijn en verwelkomen van alles wat er is centraal staat.
Een van de overlevingsmechanismen om geen pijn te hoeven voelen is in je hoofd gaan. Je gaat bijvoorbeeld bedenken dat rouwen een kans is om te groeien of je gaat bedenken: “ik ben sterk, ik zal de wereld laten zien dat ik dit aankan.”
Een ander overlevingsmechanisme is dat je heel hard gaat werken om de pijn maar niet te hoeven voelen. Dat is wat ik zelf gedaan heb na het overlijden van mijn man op 50 jarige leeftijd door een hersentumor.

Ik voelde mij afgesloten na het verlies van mijn echtgenoot
Ik runde samen met mijn man een thuiszorgorganisatie in Suriname. Dus toen hij weg viel moest ik zijn taken erbij overnemen en ging dus maar heel hard werken en zorgen maken over van alles en nog wat er fout kon gaan. Ik sloot mij af van wat ik van binnen voelde en daarmee onbewust en ongemerkt ook van andere mensen.
En nogmaals: niets is fout. Wat ik wel merkte is dat ik er doodongelukkig van werd. Zo wilde ik niet leven. Ik besloot hulp te gaan zoeken.

Waarom is voelen eigenlijk zo belangrijk?
We zijn geboren als voelende wezens. Kijk maar naar baby’s, kijk hoe ze stralen als je contact met ze maakt. Als voelende, gevoelige kwetsbare wezens gingen we er -natuurlijk niet bewust- maar automatisch vanuit dat onze ouders en anderen feilloos aanvoelden waar we behoefte aan hadden en ons daarin tegemoet zouden komen. De realiteit is dat dat niet zo is, en ook onmogelijk is. Onze ouders bijvoorbeeld zijn -net als wij nu ook- beperkte wezens. Zij hebben hun werk, hun eigen problemen en hun eigen blinde vlekken. Daardoor waren ze gewoonweg niet in staat om zich volledig op jou af te stemmen. En daardoor liep jij pijn op. Vaak denken we als kind daarbij ook nog eens een keer dat het aan ons ligt omdat we onze ouders wel als feilloos zien.
Zoals gezegd willen wij als mensen geen pijn voelen en om dat niet te hoeven voelen bouwen we een zelfbeschermingspatronen om ons heen. Dit kan bijvoorbeeld zijn dat we ons altijd aanpassen om maar lief de worden gevonden; het ligt immers aan ons dus moeten we beter ons best doen. Andere zelfbeschermingspatronen zijn: heel kritisch en negatief zijn naar onszelf, we kennen allemaal wel de kritische stemmetjes in onszelf. Die noemen we de innerlijke criticus.
Of we gaan veel eten, snoepen, alcohol drinken, drugs gebruiken, gokken enz.
Maar ook is veel denken, zorgen maken, in ons hoofd zitten een manier om niet te hoeven voelen.

Rouw en de kracht van kwetsbaarheid
We denken vaak dat we sterk moeten zijn, zo zijn we vaak opgevoed. Hard zijn voor jezelf. En dat is vaak niet zo bewust.
Ik had heus wel gehuild rondom het verlies van mijn man, veel ook, vooral gedurende het hele proces voorafgaand aan het overlijden, wat ook rouw was.
Echter toen ik daarna in de modus van hard werken ging, voelde ik niet zoveel meer.

Opnieuw gaan voelen echter, helpt je om dichter te komen bij wie je werkelijk bent namelijk je gevoelige zachte zelf, zoals je geboren bent. Die is nooit weg geweest, maar daar heb je geen contact meer mee.
Diegene die je bent toen je was geboren zit nog steeds in jou, dat is je mooie stralende kwetsbare zelf. Als je bijvoorbeeld op vakantie bent, en je je helemaal kunt ontspannen kun je soms op bepaalde momenten weer iets daarvan ervaren.
Als we echter besluiten weer te gaan voelen, echt te gaan voelen en daarvan niet weg te lopen maar erbij te blijven, gaan we ook pijn voelen. En daar wilden we nou juist vanaf.
De paradox is dat als we bij de pijn blijven dat juist de plek is waar heling plaats vindt.
Vaak zijn we bang dat we nooit meer zullen stoppen met huilen, erdoor overweldigd worden of bij boosheid dat we onze boosheid niet meer in de hand hebben of volledig kapot gaan.
Ja, dat is rouwen, volledig kapot gaan en voelen dat je kapot gaat.
Als je hier doorheen gaat, blijkt dat het voorbij gaat, gevoelens trekken als wolken ook altijd weer over al lijkt dat in het moment niet zo.
Belangrijk is wel dat je leert jezelf hierin te dragen, bij jezelf heel zacht en liefdevol aanwezig bent als ware je bij een klein verdrietig of boos kind. Dat doe je door je bewust te zijn van wat je voelt, alsof er iets is in jou dat er naar kijkt. We hebben namelijk het vermogen om waar te nemen wat er in ons afspeelt qua lichaamssensaties en gevoelens. Dat noemen we binnen Zijnsorientatie: ons Vrij Beschikbaar Bewustzijn.
Door weer te gaan voelen, voelen we ons kwetsbaarder. Logisch, we kunnen weer gekwetst worden zoals we als klein kind ook gekwetst zijn.
Het verschil is dat we onszelf nu kunnen dragen in onze pijn. Hoe meer we onszelf kunnen dragen, hoe beter we in staat zijn hier woorden aan te geven, te gaan staan voor onszelf, hoe groter onze innerlijke kracht wordt.

 

Gevoelens bevinden zich in je lichaam, niet in je hoofd
Het lastige is dat gevoelens zich niet in je hoofd bevinden. Het werkt helaas niet te bedenken nadat je dit gelezen hebt, dat je dit wel even zal doen of al doet.
Gevoelens vragen tijd, heel veel tijd, geduld en liefde.
Gevoelens laten zich niet vangen met je hoofd. En tegelijkertijd is je hoofd slim en verzint allerlei manieren om niet te hoeven voelen.
En als je -zoals ik deed- veel met je hoofd denkt op te kunnen lossen, zul je eerst moeten “afkicken” van je hoofd door in je lichaam te “zakken” met je aandacht. Dit doe je door te oefenen. Toen je leerde fietsen, moest je ook oefenen. Zo is het ook met leren voelen en erbij blijven. Dat lukt niet in een keer.

Lichaamsgerichte meditatie
Lichaamsgerichte meditatie is een van de manieren om af te kicken van je hoofd. Daarbij is het belangrijk heel erg te vertragen, hoe saaier hoe beter en met volle aandacht te voelen wat je in je lichaam aan sensaties voelt. En ook hier geldt: alles is goed, niets hoeft anders.
Door je aandacht heel langzaam in alle delen van je lichaam te brengen, helpt om je aandacht bij je hoofd weg te halen. Niet in een keer; je zult merken dat er in het begin veel gedachten zijn. Je kunt dan je Vrij Beschikbaar Bewustzijn gebruiken om die gedachten waar te nemen en als het ware te zeggen: “ah, er zijn veel gedachten” om vervolgens er weer voor te kiezen met je aandacht terug te gaan naar het betreffende lichaamsdeel.

Alleen het NU is wat er echt toe doet
Door te oefenen en mogelijk ook door je te laten begeleiden, ga je steeds meer ontdekken dat er niets anders is dan het NU. En dat ook alleen het NU er toe doet.
Sterker nog: er is niets anders dan dit moment. Alles wat hiervoor was, is geweest en alles wat nog komen gaat is er nu niet.

En in dat NU zijn er lichaamssensaties, gevoelens en gedachten, welke allemaal ok zijn. Je mag verdrietig, boos, jaloers, eenzaam en angstig zijn; je mag kapot zijn, je mag het gevoel hebben dat je niet meer wilt leven. Het hoeft niet anders te zijn.
Hoe meer we in in het NU kunnen zijn, hoe meer we bij onze diepere kern komen, bij onze gevoelige kern die we echt zijn.
Hoe meer we in het NU kunnen zijn, hoe meer we in staat zijn volledig te accepteren hoe het NU is, hoe jij NU bent, hoe minder het anders hoeft, jij anders hoeft.
Als jij nu kapot gaat, is dat helemaal ok. Als je nu niets voelt is dat ook allemaal ok. Als je NU niet wilt leven is dat ook ok. Je mag alles omarmen.