Hoe bouw je veerkracht op na tegenslag?
Voel je je vaak overweldigd door tegenslagen? Leer hoe je je veerkracht kunt vergroten en moeilijke gevoelens kunt omarmen. Ontdek praktische oefeningen en inzichten uit de Zijnsoriëntatie.
In mijn blog lees je over wat veerkracht is, hoe moeilijkheden en moeilijke gevoelens onze veerkracht beïnvloeden en krijg je praktische oefeningen om je veerkracht te vergroten:
- Wat is veerkracht en waarom is het belangrijk?
- De definitie van veerkracht
- Het belang van veerkracht in het dagelijks leven
- Hoe gevoelens onze veerkracht beïnvloeden
- Hoe moeilijke gevoelens ons beïnvloeden
- Voorbeelden uit het dagelijks leven
- Praktische oefeningen om je veerkracht te vergroten
- Een oefening in overgave: buigen
- Je innerlijke criticus ontmaskeren
- De zelfvergevingsmeditatie
Wat is veerkracht en waarom is het belangrijk?
De definitie van veerkracht:
Veerkracht is het vermogen om met moeilijkheden om te gaan. Waarom zijn moeilijkheden eigenlijk moeilijk? Omdat ze moeilijke gevoelens als boosheid, verdriet, frustratie, jaloezie etc. oproepen. Als ze geen moeilijke gevoelens op zouden roepen, zou het geen moeilijkheid zijn.
Als je bijvoorbeeld naar je werk wilt gaan en je ziet dat je band van je auto lek is waardoor je niet weg kunt, is dat een moeilijkheid die moeilijke gevoelens oproept zoals boosheid, frustratie, misschien hulpeloosheid, machteloosheid en/of angst.
Een ander voorbeeld: je wekker was allang gegaan, maar je bent weer in slaap gevallen. Je had een slechte nacht achter de rug en was eindelijk in een diepe slaap gevallen. Je schrikt wakker en in je haast om op te staan, gooi je een glas water dat op je nachtkastje stond om. Het water valt over je mobiel die op de grond ligt. Je vloekt.
Snel pak je een doek van het aanrecht en terwijl je dat doet, valt er nog een glas, dit keer in duizend stukjes op de tegelvloer. “Nee!” roep je. Wanhopig zak je terug op je bed en barst in tranen uit.
Het belang van veerkracht in het dagelijks leven
Hoe beter je om leert gaan met moeilijke gevoelens, hoe meer veerkracht je ontwikkelt en hoe beter het je afgaat om allerlei tegenslagen die op je pad komen te overwinnen. Overwinnen, niet in zin van alsof het een strijd is. Maar een overwinning in die zin dat de tegenslag en vooral de moeilijke gevoelens die daarmee opgeroepen worden jou niet meer bepalen.
Hoe gevoelens onze veerkracht beïnvloeden
Hoe moeilijke gevoelens ons beïnvloeden
Nu we begrijpen wat veerkracht is, laten we eens onderzoeken hoe onze gevoelens een belangrijke rol spelen bij het opbouwen van veerkracht. Zoals gezegd gaat het over het vermogen om met moeilijke gevoelens om te gaan.
Voorbeelden uit het dagelijks leven
Vaak nemen emoties het van ons over of we onderdrukken ze. Laten we eens kijken naar enkele concrete voorbeelden uit het dagelijks leven om te illustreren hoe emoties onze veerkracht beïnvloeden.
Als bijvoorbeeld iemand iets kwetsends tegen jou zegt, roept dat boosheid op. Boosheid is een moeilijk gevoel. Je boosheid wil dat wat er gebeurd is, niet had mogen gebeuren. Die persoon had jou niet mogen kwetsen. Het liefst zou je die persoon iets aandoen, wraak nemen om het ongedaan te maken. Om jouw waardigheid te herstellen. Althans, je denkt dat dat de manier is waarop je waardigheid hersteld wordt. Totdat de ander jou weer iets aan wil doen als vergelding en zo kan het doorgaan. De meeste oorlogen beginnen op die manier.
Zo ook verdriet, als een dierbare is overleden, voel je daar heel veel verdriet en pijn over. Wij mensen willen over het algemeen liever geen pijn voelen en we gaan dan dingen zoeken en doen (afleidingen als de t.v., netflix, de telefoon, eten, alcohol, snoepen etc) om dat verdriet maar niet te hoeven voelen.
Een ander voorbeeld: je moeder is een maand geleden overleden waar je nog veel verdriet van hebt. Nu zit je in het ziekenhuis bij de specialist en krijgt te horen dat dat knobbeltje in je borst niet goed is; je hebt borstkanker en je moet behandeld worden aldus de specialist. Je schrikt enorm, raakt in een soort shock toestand. Het is alsof je zojuist je doodvonnis hebt gekregen. Je verkrampt en hoort niets meer van wat de arts je vertelt. Je raakt in paniek, je wilt je kinderen bellen. Ze moeten nu komen.
Deze voorbeelden tonen aan dat je emoties het van je overnemen, je laat je door je emoties bepalen of je onderdrukt je emoties. Er is dan weinig veerkracht. Je kunt dan vaak weinig tegenslag aan al lijkt het bij onderdrukking van emoties dat je heel veel aan kunt. Echter de onderdrukking zorgt voor spanning en druk in je lichaam, dus de innerlijke druk wordt hoger, hetgeen zich dan soms uit in verhoogde bloeddruk, burn-out of andere lichamelijke klachten.
Stel je partner is overleden en je hebt kleine kinderen om voor te zorgen. Je gaat in de overlevingsstand want je moet voor je kinderen zorgen denk je dan. Je onderdrukt je eigen verdriet en eenzaamheid. En als je toch een keer voor jezelf kiest door bijvoorbeeld jezelf een massage cadeau te doen, en hoor je dat juist die avond je kind ziek is geworden voel je je schuldig.
Praktische oefeningen om je veerkracht te vergroten
Nu we hebben gezien hoe moeilijke gevoelens onze veerkracht beïnvloeden, is de logische volgende vraag: Hoe kunnen we dan wel omgaan met moeilijke gevoelens waardoor onze veerkracht juist vergroot wordt?
In deze paragraaf ontdek je praktische oefeningen die je kunnen helpen om je veerkracht te vergroten.
Binnen Zijnsoriëntatie leren we om moeilijke gevoelens, die we in het dagelijks taalgebruik vaak negatieve emoties noemen, te omarmen, er heel vriendelijk voor te zijn. Zijnsoriëntatie is een combinatie van westerse psychologie en oosterse filosofie. Zie ook mijn blog “Auw, ik rouw”.
We verwelkomen onze emoties als een begripvolle liefdevolle ouder.
Dat geldt voor alles wat er is aan emoties: boosheid, verdriet, angst, jaloezie, maar ook weerstand, verzet en neigingen om iets te gaan doen, door de emoties op te willen lossen of op je telefoon te gaan bijvoorbeeld. Al die neigingen en eventueel verzet nemen we waar en verwelkomen we.
Het liefdevol verwelkomen van alles wat zich in ons aandient helpt om onze moeilijke gevoelens te overwinnen.
Door alles wat zich aandient aan emoties, neigingen of tendensen en ook lichamelijke gewaarwordingen, waar te nemen en te verwelkomen en vooral door er vervolgens rustig bij te blijven helpt om de moeilijke gevoelens tot rust te laten komen en te ontspannen. Het kan zich dan kan transformeren tot bepaalde kwaliteiten. Boosheid wordt dan vaak kracht, angst wordt liefde, verdriet wordt compassie enzovoort. We komen dan in een andere staat van rust, die wij “Zijn-staat” noemen.
Een oefening in overgave: buigen*
Bij moeilijkheden is het vaak zo dat we er weinig invloed op hebben.
Het klinkt zo eenvoudig dat je bijna niet kunt geloven, maar buigen voor onze moeilijkheden kan je dan echt helpen. Het is een oefening in overgave.
Dit doe je door te gaan staan.
Voel even je voeten op de grond en voel hoe je erbij staat.
Haal een paar keer diep adem.
Breng dan je handpalmen voor je borst plat tegen elkaar aan.
Buig heel langzaam je kin je naar je borst.
Buig dan verder door richting je knieën of zover als je kunt (niets forceren). En terwijl je dat doet wees je je bewust dat je buigt voor je moeilijkheid.
Dan blijf je even op het diepste punt.
Blijf doorademen.
Vervolgens kom je langzaam weer recht overeind.
Je brengt heel langzaam je kin weer omhoog.
En als laatste laat je handen en armen weer zakken.
Voel even na in je lichaam.
Wat gebeurt er tijdens de oefening van het buigen?
Naast de fysieke ontspanning door het buigen, heeft deze oefening een positief effect op het omgaan met moeilijke gevoelens. Je geeft je als het ware over aan het moment, je buigt voor de moeilijkheden, je erkent deze zonder ertegen te vechten. Door je te concentreren op je lichaam en ademhaling brengt het je in het hier en nu en kan er een gevoel van kalmte en rust ontstaan.
*Bron: www.centrumvoorzijn.nu
Je innerlijke criticus ontmaskeren
Ieder van ons heeft bepaalde stemmetjes in ons hoofd, die zich graag met je bemoeien. Die stemmetjes vinden iets van jou, meestal op de eerste plaats van het feit dat je die moeilijke gevoelens hebt. De stemmetjes, die we innerlijke criticus noemen, keuren die emoties af (“stel je niet aan”; “wees sterk”; “ga door”; “laat je niet kennen”; “ga nu niet huilen”, “niet boos worden, doe alsof het je niet raakt”, “niet laten zien wat je voelt” etc). Zodra je je emoties welkom gaat heten, gaan die stemmetjes zich er zeker mee bemoeien. Deze innerlijke criticus is bang dat de ander jou afkeurt of afwijst en om dat te voorkomen, doe je dat zelf alvast door middel van die innerlijke criticus; het is namelijk minder pijnlijk als jij het zelf doet dan een ander. Of de stemmetjes proberen je zo ‘onder controle’ te houden.
De innerlijke criticus kan je leven behoorlijk bepalen als je je er niet bewust van bent. Zodra je hem (of haar) gaat herkennen, kun je hem ontmaskeren als zijnde innerlijke criticus. Op dat moment ontmasker je de innerlijke criticus. Door je innerlijke criticus te herkennen en te ontmaskeren, creëer je al wat afstand en ontstaat er ruimte voor zelfcompassie. Je innerlijke criticus heeft dan minder macht over je. Dit is een belangrijke stap naar het versterken van je veerkracht.
Hoewel de innerlijke criticus er eigenlijk op uit was jou te beschermen (voor oordelen, afkeuring van andere mensen waardoor je pijn op kunt lopen), kun je er nu met de innerlijke criticus in dialoog gaan, hem bedanken voor zijn goede intenties en aangeven dat hij je nu niet meer dient. Dat jij liefdevol wilt zijn voor je emoties en je gevoelens en om dat te doen, mag hij nu op een stoel naast je gaan zitten bij wijze van spreken met een koekje en een glaasje sap of iets dergelijks. Het is niet meer nodig dat hij jou nog langer beschermt omdat jij er nu voor jezelf kunt zijn. Hij hoeft zich dus nu niet meer te bemoeien met jou. En als hij dat toch blijft doen, kan het soms ook helpen om hem met kracht weg te sturen door te zeggen: “rot op! Nou is het klaar! Ik laat mijn leven niet meer door jou bepalen!”
Kan je zien dat hij wel goeie intenties had? Hij wilde jou kostbaarheid, die je in wezen bent, beschermen.
Het ontwikkelen van je innerlijke supporter en hoe je innerlijke supporter jou kan helpen
Naast onze innerlijke criticus is er ook een deel in ons die ons steunt en zegt: “Je kunt het” of “doe het maar”. Die ons gerust stelt en troost. Dat is onze innerlijke supporter.
Onze innerlijke supporter helpt ons om te groeien, die heeft vertrouwen in ons en zal ons altijd steunen en stimuleren.
Het is fijn om deze innerlijke supporter in jezelf te identificeren. Misschien voel je een bepaalde steunende energie of kun je hem of haar visualiseren als een wezen. Als je je dan helemaal verbindt met je innerlijke supporter kan je de volgende oefening doen die je kan helpen om heel liefdevol en compassievol te zijn voor je moeilijke gevoelens. Deze zelfcompassie oefening heet: de Zelfvergevingsmeditatie.
Zelfvergevingsmeditatie*
Hoe
- Zie jezelf voor je in de hoedanigheid die je op dit moment moeilijk vindt, bijvoorbeeld gekwetst, boos, jaloers, onzeker, somber, depressief, hulpeloos, verslaafd, angstig enz.
- Zeg tegen jezelf ieder van de volgende zinnetjes tenminste drie keer, bij voorkeur hardop en steeds even “navoelen”.
- Het emotionele systeem heeft veel tijd nodig. Emotionele transformatie gaat meestal traag.
- Wees je bewust dat juist het mooiste in jou tot contact met gevoelens in staat is en dat achter dat angstige, boze of verdrietige gevoel dezelfde schoonheid schuil gaat.
- De Zelfvergevingmeditatie is bedoeld om met jezelf te doen.
De zinnetjes
- “Ik zie dat je je …(bijvoorbeeld boos, angstig, verdrietig, vernederd, weerstand, depressief) “
In het geval je de gevoelens niet echt ervaart of er niet zeker van bent, zeg je “Ik neem aan dat je je …“of “ik begrijp dat je je…“)
- “Je mag/ik begrijp dat je je … (boos, angstig, verdrietig etc.) zijn.
“Hoe … (boos, angstig etc.) je ook bent, ik laat je niet in de steek/ik respecteer jou.” En vervolgens zeg je: “Als ik dat zeg dan merk ik….” (en benoem je wat je voelt)
- “Je mag je leven lang… (boos, angstig etc.) zijn, ik blijf je trouw/ik waardeer jou“. Eventueel als extra zinnetje: “Je mag echt voelen wat je voelt“. En vervolgens zeg je: “Als ik dat zeg dan merk ik….” (en benoem je wat je voelt)
- “Ik geef vanaf nu (al) mijn liefde en waardering aan jou, hoe … (angstig, boos etc) je ook bent.” Maak ter versterking een verwelkomingsgebaar. Vervolgens zeg je: als ik dat zeg dan merk ik…
- “Het spijt me dat ik mijn hart voor je had gesloten, omdat je (…) was. Daarvoor vraag ik je vergeving.” Tenslotte zeg je: “als ik dat zeg, dan merk ik….”
Toelichting op het werk met jezelf
- Blijf steeds zo dicht mogelijk bij je gevoel en breng dat zo goed mogelijk onder woorden. Soms kun je je gevoel niet in één woord vatten. Gebruik dan meerdere woorden.
- Wanneer de aard van de gevoelens al doende verandert, ga dan weer terug naar het eerste zinnetje. Zo kan het gebeuren dat je in eerste instantie niet verder komt dan het eerste, tweede of derde zinnetje. Dat is prima.
- Vóór of na het uitspreken van een zinnetje kun je weerstand voelen of een neiging om voorwaarden te stellen. Ga daar niet aan voorbij, maar druk dat uit in woorden, bijvoorbeeld: “Ik zie dat je het moeilijk vindt dat je boos en verdrietig bent. Je mag het moeilijk vinden om boos en verdrietig zijn.” Je mag dus iets niet willen.
- Wanneer er veel weerstand is, kan het helpen jezelf in kind-vorm te zien. Een kind gun je gemakkelijker te voelen wat het voelt. Werk met “Ik zie dat er veel weerstand is” en “Er mag weerstand zijn” en zo verder. Er is niks mis met weerstand, integendeel.
- Let steeds op het gezicht en vooral de ogen. Hierdoor kun je zien of er iets verandert en vooral of je geloofwaardig bent. Vaak zie je twijfel in de ogen. Zo van: meent hij/zij dat nou? Alles staat of valt hoe geloofwaardig je (uiteindelijk) kunt zijn tegenover jezelf, je weeskinderen.
- Het kan ook gaan om negatieve stellingen. Bijvoorbeeld. “Ik zie dat je geen zin hebt om naar je werk te gaan.” “Je mag geen zin hebben om naar je werk te gaan of in die klus etc.”
Aansluitend kun je werken met de zijnskwaliteiten die naar voren zijn gekomen:
Als ik er vanuit ga dat ik …….(bijv rust, kracht, vreugde, liefde etc) ben, dan merk ik….(benoem wat je merkt in je lichaam).
*Bron: www.centrumvoorzijn.nu
Ben je benieuwd geraakt of heeft dit artikel je geraakt? Maak gerust een afspraak voor een gratis gesprek.
